Güvenilir Yedekleme Stratejileri
Günümüzde birçok şirket, bir yedekleme yazılımı veya cihazı (Veeam, Synology, Acronis vs.) satın alarak veri güvenliğini sağladığını düşünüyor.
Ancak gerçek bir yedekleme güvenliği, sadece yazılım veya donanım alımıyla değil, doğru yapılandırma, düzenli test, erişim güvenliği ve siber saldırılara karşı dayanıklılık ile sağlanır.
Peki “Yedekleme Var” Demek Her Şeyi Çözüyor mu?
Ne yazık ki hayır. İşte sıkça karşılaştığımız bazı riskli durumlar:
- Yedek sunucuların şifreleri şirketin her çalışanı tarafından biliniyor
- Yedekleme politikası yok, hangi veriler ne sıklıkla yedekleniyor bilinmiyor
- Fidye yazılımı, ağdaki tüm yedekleme sistemlerine ulaşıp onları da şifreleyebiliyor
- 1 yıl önce yapılan yedekleme testi hâlâ “çalışıyor sayılıyor”
- Off-site yedekleme yok, binada çıkan bir yangında tüm sistemler etkileniyor
- “Yedek var” sanılan klasör aslında 6 aydır güncellenmemiş
Güvenli ve Güvenilir Bir Yedekleme Planı İçin Gerekli Unsurlar:
Sparta olarak önerimiz sadece bir yazılım almak değil, uçtan uca yedekleme stratejisi geliştirmektir. İşte kritik bileşenler:
- 3-2-1 Kuralına Uyum: En az 3 kopya, 2 farklı ortamda, 1 tanesi farklı lokasyonda
- Fidye Yazılımına Dayanıklı Ortamlar: Immutable backup (değiştirilemez yedek) yapılandırması
- Ayrıcalıklı Erişim Kontrolleri: Admin ayrı, backup yöneticisi ayrı kullanıcı
- Yedekleme Test Planı: Otomatik ya da manuel geri yükleme senaryoları (restore testleri)
- Yedeklerin Loglanması ve İzlenmesi: Başarısız yedekleme takibi ve uyarı mekanizmaları
- Şifreli Yedekleme: Verilerin transit ve at-rest durumlarında şifrelenmesi
- Politikaya Bağlı Yedekleme: Hangi veriler, ne sıklıkla, ne kadar süreyle saklanmalı?
ISO 27001 ve NIST gibi uluslararası standartlar da yedekleme konusunda sadece “yedekle” demiyor — yönet, sınırla, test et ve koru diyor. Sparta Bilişim olarak şu başlıklarda sizi destekliyoruz:
- Yedekleme politikası ve prosedürleri hazırlama
- Mevcut sistemlerin GAP analizini yapma
- Fidye yazılımlara karşı dayanıklı yapı kurma
- Off-site ve cloud yedekleme seçeneklerinin entegrasyonu
- Geri yükleme (restore) testleri ve raporlama
- Yedekleme sistemleri için erişim ve log güvenliği
Yedekleme Stratejisi Değerlendirme Kontrol Listesi:
Aşağıdaki kontrol listesini kullanarak mevcut yedekleme stratejinizi değerlendirin. Her “Evet” cevabı için 1 puan verin ve toplam puanınızı hesaplayın:
Temel Yedekleme Mimarisi
- Verilerinizin en az 3 kopyasını farklı sistemlerde saklıyor musunuz?
- Yedekleriniz en az 2 farklı ortamda (örn. disk ve bulut) depolanıyor mu?
- En az 1 kopyanız ana lokasyonunuzdan fiziksel olarak ayrı bir yerde mi?
- Yedeklemeleriniz otomatik olarak çalışıyor mu?
- Tüm kritik sistemleriniz yedekleme kapsamına dahil edilmiş mi?
Test ve Doğrulama
- Yedeklerinizi en az 3 ayda bir düzenli olarak test ediyor musunuz?
- Tam sistem kurtarma tatbikatlarını yılda en az bir kez yapıyor musunuz?
- Yedekleme işlemlerinin başarısı/başarısızlığı otomatik olarak raporlanıyor mu?
- Gerçek kurtarma senaryolarında RTO ve RPO hedeflerinizi karşılayabiliyor musunuz?
- Seçilen dosyaları/verileri hızlı bir şekilde geri yükleyebiliyor musunuz?
Güvenlik ve Erişim Kontrolü
- Yedekleme sistemlerinize erişim sıkı bir şekilde kontrol ediliyor mu?
- Yedeklerinizden en az biri “hava boşluklu” (air-gapped) veya çevrimdışı mı?
- Yedekleriniz şifreleniyor mu?
- Değişmez (immutable) yedekleme depolama çözümünüz var mı?
- Yedekleme altyapınız fidye yazılımına karşı korunuyor mu?
Dokümantasyon ve Yönetim
- Kapsamlı bir felaket kurtarma planınız var mı?
- Yedekleme ve kurtarma prosedürleriniz belgelenmiş mi?
- Yedekleme sorumluluklarına sahip birden fazla eğitimli personel var mı?
- Veri saklama politikalarınız belgelenmiş ve uygulanıyor mu?
- Yedekleme sistemlerinizin düzenli bakımı yapılıyor mu?
Uyumluluk ve İş Gereksinimleri
- Yedekleme stratejiniz tüm yasal/düzenleyici gereklilikleri karşılıyor mu?
- Veri sınıflandırma sisteminiz var ve yedekleme stratejinize entegre mi?
- İş sürekliliği planınız, yedekleme stratejinizle hizalanmış mı?
- Yedekleme ve kurtarma süreçleriniz düzenli olarak denetleniyor mu?
- Yedekleme stratejiniz üst yönetim tarafından onaylanmış ve destekleniyor mu?
Puanınızı Değerlendirin:
- 21-25 puan: Mükemmel – Kapsamlı veri koruma stratejiniz var, ancak sürekli iyileştirme için Sparta Bilişim’in uzmanlığından yararlanabilirsiniz.
- 16-20 puan: İyi – Temel unsurlar mevcut, ancak önemli iyileştirme alanları var.
- 11-15 puan: Orta – Bazı temelleri karşılıyorsunuz, ancak ciddi eksiklikler bulunmakta.
- 6-10 puan: Riskli – Yedekleme stratejiniz önemli ölçüde güçlendirilmelidir.
- 0-5 puan: Kritik – Veri kaybı riski çok yüksek; acil eylem gerekli.
Yedekleme Çözümlerinin Ötesinde Düşünmek
- 3-2-1 Yedekleme Kuralı Uygulayın
- Etkili bir yedekleme stratejisinin temelinde, 3-2-1 kuralı yatar:
- Verilerinizin en az 3 kopyasını bulundurun
- Bu kopyaları en az 2 farklı ortamda saklayın
- En az 1 kopyanın uzak bir konumda olmasını sağlayın
- Yalnızca Veeam lisansı satın almak veya Synology NAS kurmak, bu kuralı tam olarak karşılamaz. Verilerinize fiziksel bir felaket, siber saldırı veya insan hatası durumunda erişebilmenizi sağlayacak kapsamlı bir plan gereklidir.
- Yedekleme Doğrulama ve Test Etme
- Birçok şirket yedeklerini düzenli olarak test etmediği için, kritik bir durumda yedeklerinin kullanılamaz olduğunu fark eder. Güvenilir bir yedekleme stratejisi şunları içermelidir:
- Düzenli otomatik kurtarma testleri
- Kritik veriler için doğrulama prosedürleri
- Önceden tanımlanmış Kurtarma Noktası Hedefi (RPO) ve Kurtarma Süresi Hedefi (RTO) metriklerinin karşılandığından emin olmak için periyodik kontroller
- Siber Güvenlik Perspektifi
- Modern veri yedekleme stratejileri, siber güvenlik hususlarını da içermelidir:
- Hava boşluklu (air-gapped) yedeklemeler: Ana ağdan fiziksel veya mantıksal olarak izole edilmiş yedekleme sistemleri
- Değişmez (immutable) depolama: Yedeklerin silinmesini veya değiştirilmesini önleyen teknolojiler
- Fidye yazılımı koruması: Yedekleme sistemlerinizin fidye yazılımı saldırılarına karşı korunması
- Kurtarma Planının Dokümantasyonu
- En iyi teknoloji bile, iyi dokümante edilmiş prosedürler olmadan yetersiz kalır:
- Detaylı felaket kurtarma prosedürleri
- Farklı kurtarma senaryoları için rol ve sorumlulukların belirlenmesi
- İletişim planları ve eskalasyon yolları
- Düzenli olarak güncellenen envanter ve bağımlılık haritalandırması
- Uyumluluk ve Yasal Gereksinimler
- Yedekleme stratejiniz, ilgili tüm düzenlemelere uymalıdır:
- KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) gereksinimleri
- Sektöre özel düzenlemeler (BDDK yönetmelikleri, sağlık verileri düzenlemeleri vb.)
- Veri saklama politikaları ve yasal tutma süreleri
Sparta Bilişim’in Kapsamlı Yedekleme Stratejisi Yaklaşımı
Sparta Bilişim olarak, yalnızca bir yedekleme çözümü satmak yerine, uçtan uca veri koruma stratejisi sunuyoruz:
Risk Değerlendirmesi ve İhtiyaç Analizi
- Kritik veri varlıklarının belirlenmesi
- Mevcut kurtarma yeteneklerinin değerlendirilmesi
- Uyumluluk gereksinimlerinin belirlenmesi
Mimari Tasarım ve Uygulama
- 3-2-1 kuralını destekleyen çok katmanlı çözüm
- Siber güvenlik önlemleriyle entegre edilmiş yedekleme mimarisi
- Otomatik doğrulama ve test mekanizmaları
Politika Geliştirme ve Dokümantasyon
- Kapsamlı yedekleme politikaları ve prosedürleri
- Felaket kurtarma planları ve test senaryoları
- Rol ve sorumluluk matrisleri
Eğitim ve Bilgi Paylaşımı
- Teknik ekip için yedekleme sistemleri eğitimi
- Yönetim ekibi için risk değerlendirme eğitimi
- Son kullanıcılar için veri koruma farkındalığı
Sürekli İzleme ve İyileştirme
- 7/24 yedekleme sistemlerinin izlenmesi
- Düzenli raporlama ve performans değerlendirmesi
- Teknoloji ve tehdit ortamındaki değişikliklere göre stratejik güncellemeler
Neden Sadece Bir Ürün Değil, Bir Strateji Gerekli?
Veeam veya Synology gibi çözümler mükemmel araçlar olabilir, ancak bunlar yalnızca araçtır. Araçlar, doğru ellerde ve doğru strateji ile kullanıldığında değerlidir. Yedekleme stratejinizin aşağıdaki sorulara cevap vermesi gerekir:
- Tüm kritik verileriniz yedekleniyor mu, yoksa “kör noktalar” var mı?
- Bir fidye yazılımı saldırısından sonra ne kadar hızlı kurtulabilirsiniz?
- Fiziksel bir felaket durumunda iş sürekliliğinizi nasıl sağlayacaksınız?
- Yedekleme sistemleriniz nasıl güvence altına alınıyor?
- Ekibiniz bir kurtarma durumunda ne yapacağını biliyor mu?
Verileriniz işinizin kalbidir. Onları korumak için kapsamlı bir strateji geliştirmek, kurumunuzun geleceğini güvence altına almanın en iyi yoludur.